Wykluczeni Opiekunowie

52 posiedzenie Sejmu; 23.października 2013; Pytania w sprawach bieżących:

Poseł Artur Górczyński:

Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowna Pani
Minister! Ten temat wraca na salę sejmową dość często. Związany jest ze zmianami w ustawie o świadczeniach rodzinnych i w pewien sposób pokrzywdzeniem pewnej grupy opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych, którzy kolejny miesiąc pozostają bez świadczeń pozwalających na normalną egzystencję oraz bez ubezpieczeń zdrowotnych.
Rzecznik praw obywatelskich pani prof. Lipowicz 25 czerwca skierowała wniosek do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności art. 11 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw z zasadą zaufania do państwa i prawa oraz z zasadą ochrony praw nabytych wynikających z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Rozpatrzenie tego wniosku nie jest możliwe, gdyż do dzisiejszego dnia do Trybunału Konstytucyjnego nie wpłynęła opinia ze stanowiskiem Sejmu. Termin dostarczenia tej opinii był wyznaczony na 4 września 2013 r. Takie działanie spowodować może niestety umorzenie tego postępowania.
Pytam: Dlaczego do dzisiejszego dnia nie podjęto działań i nie sporządzono opinii we wskazanej sprawie, opinii, która jest niezbędna do prawidłowego rozpatrzenia wniosku rzecznika praw obywatelskich? Czy jest to świadome działanie po to, aby uniknąć ewentualnych rekompensat dla osób opiekujących się dorosłymi niepełnosprawnymi? Jakie jest stanowisko ministerstwa w tej sprawie?

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Pracy i Polityki Społecznej, Elżbieta Seredyn:

Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pozwolicie państwo, że odniosę się do konkretnych już pytań i nie będę odnosiła się treści ustawy o świadczeniach rodzinnych, bo, tak jak pan poseł słusznie zauważył, co najmniej pięć razy z tego miejsca odpowiadałam na to samo pytanie. Zatem skoncentruję się na tym, co obecnie dzieje się w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, i powiem, jakie jest stanowisko ministerstwa w sprawie wniosku rzecznika praw obywatelskich złożonego do Trybunału Konstytucyjnego.
11 września br. Zespół do spraw Programowania Prac Rządu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów podjął decyzję o rozpoczęciu przez ministra pracy i polityki społecznej prac nad zmianą przepisów ustawy
o świadczeniach rodzinnych, która 1 stycznia br. wprowadziła dwa świadczenia: świadczenie pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy. Jakie są założenia kolejnej zmiany tej ustawy i co w niej będzie? Wracamy do stanu rzeczy sprzed 1 stycznia 2013 r. Ustawa, którą chcemy procedować jeszcze w tym roku, żeby obowiązywała już w 2014 r., wprowadza jedno świadczenie pielęgnacyjne, z którego
oczywiście będzie mógł korzystać opiekun osoby niepełnosprawnej, ale bez względu na to, kiedy ta niepełnosprawność powstała, tak jak to obowiązuje w obecnych przepisach.
Warunkiem otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego przez opiekuna osoby niepełnosprawnej będzie rezygnacja z pracy bądź jej niepodejmowanie, a także orzeczenie o stopniu niepełnosprawności w stopniu znacznym, co będzie zweryfikowane jeszcze wywiadem środowiskowym przez pracownika pomocy społecznej. Jednak najważniejsze w tym nowym przepisie jest to, że osoba niepełnosprawna będzie musiała zostać poddana kolejnej ocenie stopnia niesamodzielności. Będzie to pięciostopniowa skala przygotowana przez biuro do spraw osób niepełnosprawnych w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, która została opracowana na podstawie skali Barthel, ale jest to troszkę szersze narzędzie do oceny stopnia niesamodzielności. Będzie ona oceniana punktowo i na podstawie tegoż właśnie pięciostopniowego narzędzia będzie przyznawane świadczenie pielęgnacyjne.
Chcemy, żeby świadczenie pielęgnacyjne dla opiekunów osób niepełnosprawnych, których niepełnosprawność będzie najwyżej oceniona, w konsekwencji wynosiło tyle, ile minimalna płaca w naszym kraju. Chcemy, żeby wartość minimalnej płacy była tym maksymalnym świadczeniem w roku 2017. Natomiast minimalny pułap, i od tego startujemy, to jest 620 zł. To jest pierwsza część odpowiedzi.
Natomiast jeśli chodzi o podniesioną wątpliwość związaną z konstytucyjną zasadą zaufania do państwa i prawa oraz ochrony praw nabytych, to trzeba przypomnieć, że u podstaw praw nabytych znajduje się dążenie do zapewnienia jednostce bezpieczeństwa
prawnego i umożliwienia jej racjonalnego planowania przyszłych działań. Konstytucyjna zasada ochrony praw nabytych nie wyklucza stanowienia regulacji ograniczających lub znoszących prawa podmiotowe i o tym nam dokładnie mówi wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 stycznia 2000 r. Bezwzględna ochrona praw nabytych uniemożliwiałaby bowiem prawodawcy zmianę praw czy też dostosowywanie do określonych warunków, w tym z uwagi na trudny czas, kryzys gospodarczy. Zgodnie z opinią Trybunału Konstytucyjnego, ingerując w prawa
nabyte, prawodawca powinien jednak wprowadzić rozwiązania prawne, które zawężają do niezbędnego minimum negatywne skutki dla zainteresowanych i umożliwiają im dostosowanie się do nowej sytuacji, chociażby poprzez wprowadzenie odpowiedniej vacatio
legis lub ustanowienie przepisów przejściowych. Przy wprowadzaniu ustawy o świadczeniach rodzinnych został wprowadzony okres przejściowy i osoby, które posiadały decyzję administracyjną uprawniającą do korzystania ze świadczenia pielęgnacyjnego, miały czas do 30 czerwca zweryfikować stan rzeczy. Tak że okres vacatio legis trwał pół roku. Dziękuję bardzo.

[link widoczny dla zalogowanych]